ขณะก้าวเข้าไปในห้องแสดงภาพเขียนของศิลปินใหญ่แห่งคริสต์ศตวรรษที่ 19 อย่างเจ ดับเบิลยู วอเทอร์เฮาส์ (J.W. Waterhouse) ความเย็นยะเยือกก็เข้ามาเยือน ภาพเขียนเกือบร้อยภาพแขวนเรียงอยู่ในห้องห้าห้อง รู้สึกเหมือนค่อยๆก้าวลงคลองกลางป่าใหญ่ในฤดูใบไม้ร่วง สีเขียวปนน้ำตาลแทรกซึมในอากาศ ฉันเริ่มสงสัยว่าเหล่านี้เป็นเพียงภาพเขียนหรือโลกอีกโลกหนึ่งกัน
เจ ดับเบิลยู วอเทอร์เฮาส์เป็นศิลปินชาวอังกฤษ มีชีวิตอยู่ในช่วงปีค.ศ. 1849 - 1917 หรือพ.ศ. 2392 – 2460 เขาเรียนศิลปะจากผู้เป็นบิดา และจบการศึกษาจาก Royal Academy Schools เลื่องชื่อในด้านการวาดภาพวรรณคดีอังกฤษโดยการดึงนางในวรรณคดีมาประกอบกับฉากธรรมชาติ เช่นภาพนางเงือก (Mermaid) ภาพนางพราย (Nymph) รวมถึงภาพ Lady of Shalot
ที่ว่าวอเทอร์เฮาส์เขียวอย่างเป็นธรรมชาตินั้นก็เพราะภาพเกือบทุกภาพของเขาวาดขึ้นในมุมมองจากสายตาของบุคคลที่สาม
แสดงความเป็นธรรมชาติของตัวละครท่ามกลางสภาพแวดล้อมธรรมชาติ
สิ่งที่ซ่อนอยู่ในอาภรณ์สวยงามของพวกเธอนั้นล้วนแสดงสีหน้าอาลัยอาวรณ์
โหยหา โศกซึ้ง ชวนให้รู้สึกเศร้าไปด้วย
น่าจะเป็นความอ่อนแอที่อิสตรีต้องการปกปิด แต่กลับหลบสายตาของจิตรกรไม่พ้น
ความเขียวของวอเทอร์เฮ้าส์คือการวาดภาพแนวธรรมชาติ (Naturalism) ภาพทุกภาพของเขามีน้ำเป็นองค์ประกอบตามชื่อ และแสดงฉากสภาพแวดล้อมที่สมบูรณ์ไม่ว่าจะเป็น น้ำตก คลอง มหาสมุทร ป่าเขาลำเนาไพร วอเทอร์เฮ้าส์เองก็คงไม่คาดว่าอีกร้อยกว่าปีฉากหลังในภาพวาดจะหาดูได้ยากเต็มที
ปัจจุบันหากจิตรกรอังกฤษเองอยากวาดภาพป่าเขาลำเนาไพรที่สมบูรณ์ขนาดนี้ คงต้องขับรถออกไปไกลมากหรือไม่ก็คงได้แค่เปิดหนังสือดู สุดท้ายหลายรายก็อาจล้มเลิกความพยายาม กลับมาวาดทั้งคน ทั้งตึก ทั้งต้นไม้ และหุ่นยนต์รวมไว้ในภาพเดียว ซึ่งก็สะท้อนภาพของศิลปะยุคโพสท์โมเดิร์นอีกข้อ
ศิลปะของวอเทอร์เฮ้าส์นั้นจัดอยู่ในกลุ่ม Pre-Raphaelite ซึ่งแม้จะโด่งดังเป็นพลุก็ได้รับคำวิจารณ์จากนักวิพากย์ศิลป์หลายคนว่าขาด Self-Involvement หรือการถ่ายทอดตัวตนลงในเนื้องาน ต่างจากศิลปินเพื่อนร่วมชั้นอีกสองคน นั่นคืออัลเฟรด กิลเบิร์ต (Alfred Gilbert) และ Hamo Thornycroft ซึ่งสร้างประติมากรรมจากความรู้ความคิดของตนโดยตรง
โดยจุดประสงค์ของการสร้างงานแล้ว วอเทอร์เฮ้าส์เองเคยกล่าวว่า เขาเป็นเพียงผู้เล่าเรื่องจากภาพที่เขาเห็นโดยลำพัง ดังนั้นความตั้งใจของเขาจึงเป็นเพียงการวาดเพื่อบรรยาย หาใช่สร้างพื้นที่เพื่อแสดงอัตลักษณ์ของตนเข้าไปเกินกว่าเนื้อหาวรรณคดี
หากมองในมุมของชาวตะวันออกแบบดั้งเดิมแล้วไซร้ การขาดๆแหว่งๆของ Self-involvement นั้นเป็นลักษณะที่ดีมากข้อหนึ่ง เพราะศิลปะย่อมยิ่งใหญ่กว่าศิลปิน
ไม่แน่ว่าถ้ายุคนั้นหากวอเทอร์เฮาส์ได้มาแสดงงานในประเทศแถบเอเชีย เขาอาจมีชื่อเสียงกว่านี้ ยิ่งใหญ่กว่านี้ก็เป็นได้!
ที่มา
http://www.royalacademy.org.uk/exhibitions/waterhouse/
J.W. Waterhouse: The Modern Pre-Raphaelite, the royal academy - london
